به گزارش سدنانیوز دکتر مجید شاکری اقتصاددان در مصاحبه ای گفت: از بامداد روز جمعه طرح سهمیه‌بندی بنزین اجرایی شد و هم‌اکنون بنزین سهمیه‌ای با لیتری 1500تومان و بنزین آزاد با لیتری 3000تومان عرضه می‌شود. رییس‌جمهوری درباره اقدام اخیر دولت در افزایش نرخ بنزین گفته است: دولت مدت‌ها به‌دنبال آن بود تا از طریقی بتواند از اقشار ضعیف کشور که به‌واسطه شرایط اقتصادی در فشار هستند،حمایت و به آن‌ها کمک کند، اما به‌دلیل کمبود منابع درآمدی و بودجه توان اجرای آن وجود نداشت. رییس‌جمهوری با اشاره به اینکه امروز اقشاری در جامعه هستند که در زندگی خود با مشکلات مواجه هستند، گفت: فشارهای اقتصادی شدید در سال۹۷ و ۹۸ به زندگی مردم وارد شد و دولت می‌خواهد در حد تأمین نیازمندی‌های ضروری، حمایتی از مردم کرده و به خانواده‌هایی که احساس می‌کنیم در فشار بیشتر هستند کمکی کرده باشیم. روحانی با بیان اینکه برای تعیین اقشار ضعیف جامعه نیاز به آمار و ارقام دقیق داریم اما در همین حدی که امکان تشخیص وجود دارد می‌توانیم جامعه را به 2بخش تقسیم کنیم، گفت: بر این اساس حدود ۷۵درصد در شرایط فشار قرار دارند و حدود ۲۵درصد هم شرایط زندگی‌شان خوب است و بر مبنای محاسبات ۱۸ تا ۱۹میلیون خانوار و جمعیتی در حدود ۶۰میلیون نفر مشمول طرح حمایتی دولت خواهند بود و این مبلغ هم کمک به فرد نبوده و کمک به خانوار
به شمار می‌رود. رییس‌جمهوری افزود: تلاش ما این است بتوانیم این مبلغ را ماهیانه به حساب خانوارها پرداخت کنیم و در اوایل آذر ماه نخستین نوبت آن پرداخت شود. روحانی اظهار داشت: این اقدام برای اقشار مستضعف جامعه کمک کوچکی به شمار می‌رود و در مجموع اصل این کار ضروری است. هرچند که بسیاری کارشناسان اقتصادی از این تصمیم دفاع و آن‌را به نفع اقتصاد کشور می‌دانند اما به نحوه اجرای این تصمیم انتقاد دارند، همچنانکه احمد توکلی، نماینده اسبق مجلس در این مورد گفته است: حساب اصلاح مصرف سوخت از طرح ناقص و غیر کارشناسی دولت جداست. اصلاح مصرف، سیاست‌های غیر قیمتی، قیمتی و حمایتی از مشاغل و مردم را باهم می‌طلبد. طرح فعلی، تنها انتقال بار ناکارآمدی دولت به دوش مردم است.
باید پشتیبان سیاست‌های ملی باشیم
برای بررسی طرح جدید دولت درآزادسازی نرخ بنزین با مجید شاکری، اقتصاددان به گفت‌وگو پرداخیتم. مجید شاکری در گفت‌وگو با «صبح‌نو» با بیان اینکه وقتی یک سیاستی با ابعاد ملی اجرا می‌شود باید درعمل پشتیبان آن طرح باشیم، تاکید کرد: در مقابل چنین سیاست‌هایی باید از نگاه سیاسی و جناحی فاصله بگیریم و نگوییم چون یک جناحی می‌خواهد این طرح را اجرا کند، جناح مقابل نیز باید آن را نقد کند.
پرداخت تمامی سود حاصل از آزادسازی نرخ بنزین به مردم قابل تقدیر است
وی با بیان اینکه اجرای این طرح از سوی دولت به نوعی سومین گام اجرای هدفمندسازی یارانه‌هاست، گفت: اینکه می‌دانیم در این شرایط دولت با وجود اینکه کسری بودجه دارد، تمام درآمد حاصل از آزادسازی نرخ بنزین را می‌خواهد به‌عنوان یارانه به مردم بدهد خود این موضوع با ارزش و قابل تقدیر است.
تکرار تجربه گذشته
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اما دراجرای این طرح آن‌هم به صورت فعلی و تکرار تجربه گذشته از سوی دولت قابل نقد است توجه به اینکه طرح‌های پیشنهادی بهتری روی میز دولت آمده بود، افزود: هر چند که این روش اجرا در گذشته و در زمان خودش مترقی بود اما تکرار آن امروز عاقلانه نیست.
طرح‌های مترقی‌تری روی میز دولت بود
شاکری درباره طرح‌های پیشنهادی به دولت توضیح داد: طرح‌های متعددی روی میز دولت وجود داشت که در مقابل آن بسیار مخالفت شد از جمله «طرح بازار متشکل انرژی» که بدون اینکه ابتدا با افزایش قیمت شروع شود با تغییر روش محاسبه قیمت شروع می‌شد. و البته دولت با پیشنهادهای دیگر هم مخالفت کرد و شد تکرار آن چه که قبلاً اتفاق افتاده بود بود.
سازوکار طرح پختگی ندارد
وی با بیان اینکه تورم ناشی از اجرای سیستم دو نرخی برای بنزین ممکن است از تورم ناشی از سیستم تک نرخی که قیمت آن از نزدیک فوب باشد، بیشتر باشد و نه کمتر، گفت: امروز دولت دارد همان کار را انجام می‌دهد که در دفعات قبل انجام داده است، یعنی از مرحله ایده به مرحله اجرا پرتاب شده و درباره سازوکار اجرایی طرح پختگی نمی‌بینید. مثلاً اینکه چگونه و با چه سازوکاری یارانه‌ها می‌خواهد به این خانوارها پرداخت شود زبان دولت الکن است اگر این خانوارها قابل شناسایی بودند چرا تاکنون اقدامی نشده بود؟ آیا مازاد بنزینی که از این محل می‌خواهد به دست بیاید بناست صادر شود؟ چراکه سازوکار و زیرساختی برای صادرات نیز وجود ندارد. یعنی برنامه دولت مشخص نیست و واقعیت این است که دو سال دیگر ما دوباره همین نقطه هستیم. شاکری افزود: سؤال این است که رقم ۳هزار تومان و یا آن ۱۵۰۰ تومان چگونه محاسبه شده است؟ چرا که واقعیت این است این رقم‌ها نه می‌تواند جلوی قاچاق را بگیرد و نه به آن صورت می‌تواند خدماتی به اقشار مردم بدهد و نه به‌عنوان افزایش کنترل‌کننده محسوب می‌شود و اگر به‌دنبال آن بودیم که یک مکانیسم حمایت اجتماعی ایجاد بکنیم ایده دادن سهمیه بنزین به هر فرد به مراتب مترقی‌تر از طرح فعلی بود.
اگر سیستم قبلی تعطیل نمی‌شد در صدور کارت به مشکل نمی‌خوردیم
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: با این روش اجرا، دولت به گذشته برگشته است و نباید هرچه که دولت گذشته انجام داده است را نقد کنید و حال مجدداً بعد از چند سال همان راه را بروید! واقیعت آن است که اگر آن سیستم تعطیل نشده بود اینقدر برای صدور کارت‌ها مشکل به‌وجود نمی‌آمد در ثانی با آسیب‌شناسی روش قبلی می‌توانستیم به الگوی بهترو طرح جدیدتری برسیم نه اینکه مجدداً همان طرح را اجرا کنیم.
وی یادآور شد: وزارت نفت تا پای حذف همین سیستمی که امروز اجرا شده رفت و اما خوشبختانه در مجلس برگردانده شد و اگر آن زیرساخت جمع می‌شد، همین طرح هم نمی‌توانست اجرا شود.
پیشنهاد تشکیل بازار متشکل انرژی
شاکری با بیان اینکه پیشنهاد من و بسیاری از کارشناسان تشکیل بازار متشکل انرژی بود، گفت: دولت به این ایده توجهی نکرد که قطعاً طرحی واقعی‌تر و قابل دفاع‌تر از طرح اجرا شده توسط دولت است.
بنزین تنها عامل تورم نیست
وی درباره آثار تورمی این طرح گفت: درباره تأثیر گرانی بنزین و تورم کالاها نمی‌توان یک حکم کلی صادر کرد، درباره اینکه افزایش بنزین بر کاهش و یا تورم در کشور تأثیر می‌گذارد کار تحقیقی صورت نگرفته و تنها یک کار تحقیقی وجود دارد که در آن تحقیق هم افزایش بنزین تنها دو درصد بر تورم تأثیر گذاشته بود اما اینکه تورم انتظاری ناشی از افزایش بنزین چقدر است آن بحث دیگری است.
وی با بیان اینکه بنزین تنها عامل مؤثر بر افزایش تورم نیست، خاطرنشان کرد: حتی سال‌هایی داشتیم که افزایش قیمت بنزین وجود داشته اما با این حال تورم در آن سال کاهش یافته است.
نظام حکمرانی ما با زمان بالغ نمی‌شود
وی در پاسخ به این سؤال که تدابیری که دولت می‌تواند برای اجرای درست این طرح داشته باشد تا اثر تورمی آن کاهش یابد، چیست؟ گفت: احتمالاً تسهیل در افزایش یارانه‌های نقدی و یا دادن بنزین در مواقع خاص مانند سفرها و ایام‌های تعطیلی از جمله اقداماتی است دولت می‌تواند انجام دهد درست مانند اقداماتی که در گذشته انجام شده است وگرنه شاهد اقدام فوق‌العاده و خاصی از دولت در این خصوص نخواهیم بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه در یک محیطی با ۱۰سال فاصله، مجدداً یک تصمیمی را با روش گذشته و بدون آسیب‌شناسی اجرا می‌کنیم، یعنی نظام حکمرانی ما اساساً با زمان بالغ نمی‌شود.
